Likwidacja spółki z o.o. – krok po kroku

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to jedna z form prawnych prowadzenia działalności gospodarczej. Forma ta może być szczególnie atrakcyjne dla podmiotów, które chcą zrealizować określony cel gospodarczy. Takim przykładem może być np. działalność deweloperska. W takim wypadku spółka z o.o. jest zazwyczaj spółką celową – powołaną w celu wykonania danej inwestycji budowlanej. Co się dzieje z taką spółką po zakończeniu inwestycji, gdy przestanie ona mieć jakiekolwiek znaczenie dla wspólników? Ustawodawca przewidział na taką okoliczność procedurę likwidacji spółki z o.o., której głównym założeniem jest zakończenie bytu prawnego spółki z o.o. i doprowadzenie do jej wykreślenia z Rejestru Przedsiębiorców. 

Rozwiązaniem, o którym mowa powyżej, jest procedura likwidacji spółki z o.o., która została uregulowana w Kodeksie spółek handlowych (dalej „ksh”). Likwidacja spółki z o.o. jest procesem składającym się z kilku etapów. Sam proces jest bardzo sformalizowany i wymaga podjęcia szeregu czynności. Właściwe przeprowadzenie tych czynności pozwoli na płynne i skuteczne zlikwidowanie spółki z o.o.

Przyczyny rozwiązania spółki z o.o.

W pierwszej kolejności należy odnieść się do regulacji, które wskazują przyczyny rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – mówi o tym art. 270 ksh, zgodnie z którym rozwiązanie spółki powodują:

1. przyczyny przewidziane w umowie spółki;
2. uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki albo o przeniesieniu siedziby spółki za granicę, stwierdzona protokołem sporządzonym przez notariusza;
3. w przypadku spółki, której umowa została zawarta przy wykorzystaniu wzorca umowy, również uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki opatrzona przez wszystkich wspólników kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym;
4. ogłoszenie upadłości spółki;
5. inne przyczyny przewidziane prawem.

Należy również wskazać, że pojęcie rozwiązania spółki z o.o. nie jest tożsame z pojęciem likwidacji spółki z o.o. Tak naprawdę najpierw muszą pojawić się okoliczności uzasadniające rozwiązanie spółki z o.o. Dopiero po tym możliwe jest przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego wobec spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, skutkującego de facto jej rozwiązaniem.

Wystąpienie przyczyn rozwiązania spółki wskazanych w umowie spółki

Jak to już zostało wskazane powyżej, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może być utworzona na czas określony. W takim wypadku przyczyną, która uzasadnia rozwiązanie spółki z o.o. i przeprowadzenie jej likwidacji będzie upływ czasu, na jaki spółka została zawarta.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością do prowadzenia działalności gospodarczej może w pewnych wypadkach wymagać uzyskania licencji, koncesji lub zezwolenia. Jeśli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością utraci taką licencję, koncesję lub zezwolenie – wówczas prowadzenie przez niej działalności reglamentowanej nie będzie możliwe. W takim wypadku, dalsze utrzymywanie spółki z o.o., która nie będzie miała odpowiednich pozwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej jest bezcelowe.

Do przyczyn wskazanych w umowie spółki z o.o., jako przyczyny uzasadniające jej rozwiązanie, zaliczyć można również m.in. osiągnięcie celu gospodarczego, dla którego spółka została zawiązana, podjęcie przez wspólników działalności konkurencyjnej wobec działalności, którą prowadzi spółka z o.o.

Podjęcie przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki z o.o.

Ustawodawca przewidział, że jedną z przyczyn uzasadniających rozwiązanie spółki z o.o. jest podjęcie przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki. Uchwała taka zapada większością 2/3 głosów. A jej podjęcie podyktowane jest najczęściej brakiem zainteresowania ze strony wspólników dalszym utrzymywaniem spółki i jej prowadzeniem. Wskazać również należy, że art. 233 ksh przewiduje również możliwość rozwiązania spółki z o.o. w sytuacji, gdy bilans sporządzony przez zarząd spółki z o.o. wykaże stratę przewyższającą sumę kapitałów zapasowego i rezerwowych oraz połowę kapitału zakładowego i nie zostanie podjęta uchwała przez wspólników co do jej dalszego istnienia.

Wymóg sporządzenia uchwały w formie aktu notarialnego

Uchwała o rozwiązaniu spółki z o.o. wymaga zachowania formy aktu notarialnego, pod rygorem nieważności.

Przeniesienie siedziby spółki z o.o. za granicę – jako podstawa wszczęcia postępowania likwidacyjnego

Zgodnie z obowiązującymi przepisami –  spółka z ograniczoną odpowiedzialnością może posiadać swoją siedzibę jedynie na terytorium Polski. W razie podjęcia przez wspólników decyzji o zmianie siedziby spółki z o.o. na miejscowość znajdującą się poza granicami Polski, spółka z o.o. traci swój byt prawny.

Podjęcie przez wspólników spółki z o.o. uchwały o rozwiązaniu spółki w trybie elektronicznym

Regulacje zawarte w przedmiotowym punkcie odnoszą się wyłącznie do spółek z o.o., założonych w trybie S24.  Ustawodawca umożliwił przeprowadzenie likwidacji spółki z o.o. bez konieczności podejmowania uchwały o rozwiązaniu spółki w formie aktu notarialnego. W takim wypadku uchwałę o rozwiązaniu spółki sporządza się w formie elektronicznej. A jej podjęcie następuje poprzez złożenie elektronicznych  podpisów – podpisów kwalifikowanych, podpisów zaufanych, przez wspólników.  Uchwała o rozwiązaniu i otwarciu likwidacji spółki z o.o. założonej w trybie S24 nie wymaga większości 2/3 głosów. Wymagane jest oddanie większości głosów za rozwiązaniem spółki. Przy czym wymogiem koniecznym jest złożenie podpisów pod taką uchwałą przez wszystkich wspólników. Dotyczy to nawet tych, którzy wstrzymali się od głosowania lub oddali głos przeciwko.

Wszczęcie postępowania upadłościowego – jako przyczyna rozwiązania spółki z o.o.

W razie wszczęcia wobec spółki z o.o. postępowania upadłościowego, jej rozwiązanie następuje dopiero po przeprowadzeniu całego postępowania. Samo złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o. jest jednym z etapów zmierzającym do rozwiązania spółki z o.o. Samo w sobie nie stanowi jednak jej rozwiązania.

Inne przyczyny uzasadniające rozwiązanie spółki z o.o.

Poza wymienionymi powyżej przyczynami rozwiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, wynikającymi wprost z regulacji zawartych w Kodeksie spółek handlowych, wskazać również należy na okoliczności przewidziane w innych ustawach.

Przykładem mogą być regulacje zawarte np. w Ustawie o Krajowym Rejestrze Sądowym. Regulacje te przewidują możliwość rozwiązania spółki z o.o. z urzędu, bezpośrednio przez Sąd Rejestrowy. Rozwiązanie takie odbywa się bez przeprowadzania procesu likwidacji. Wskazać należy, iż uprawnienie do rozwiązania spółki z o.o. bez przeprowadzenia likwidacji posiada wyłącznie Sąd Rejestrowy. Nie jest więc możliwe przeprowadzenie takich działań przez wspólników spółki z o.o. Zaznaczyć przy tym należy, że Sąd Rejestrowy może tego dokonać jedynie w przypadkach ściśle określonych w ustawie.

Likwidacja spółki z o.o. – etapy

Samo postępowanie likwidacyjne możemy podzielić na kilka etapów:

1. etap otwarcia likwidacji;
2. etap przeprowadzenia czynności likwidacyjnych;
3. etap zakończenia likwidacji i wykreślenia spółki z o.o. z Rejestru Przedsiębiorców.

Otwarcie likwidacji spółki z o.o.

Najczęściej spotykaną w naszej praktyce przyczyną rozwiązania spółki z o.o. jest podjęcie przez wspólników uchwały o rozwiązaniu spółki. Z tego też powodu niniejszy artykuł opierał się będzie głównie na odniesieniu do tej formy rozwiązania spółki.

Uchwała wspólników o otwarciu postępowania likwidacyjnego

W takim wypadku wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w pierwszej kolejności powinni udać się do notariusza celem odbycia Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników. Protokół z takiego Zgromadzenia musi zostać sporządzony w formie aktu notarialnego. Protokół zawiera uchwały, które odnoszą się do rozwiązania spółki, postawienia spółki z o.o. w stan likwidacji. A także powołania likwidatora spółki z o.o. oraz określenia sposobu reprezentacji spółki z o.o. w likwidacji przez likwidatora.

Uchwała wraz z załącznikami w postaci m.in. oświadczenia likwidatora wyrażającego zgodę na pełnienie przedmiotowej funkcji, powinny zostać zgłoszone do Sądu Rejestrowego właściwego ze względu na miejsce siedziby spółki z o.o. w likwidacji. Zgłoszenie takie powinno zostać dokonane w terminie 7 dni, licząc od dnia otwarcia likwidacji. Dniem otwarcia likwidacji jest dzień podjęcia uchwały w tym przedmiocie. Likwidowana spółka z o.o. z momentem ujawnienia wpisu w Rejestrze Przedsiębiorców posługuje się formą prawną spółka z o.o. w likwidacji.

Dokonanie zgłoszenia do KRSu powoduje również wykreślenie dotychczasowych członków zarządu oraz osób pełniących funkcję prokurenta. Ujawnieniu podlegają za to dane likwidatorów, uprawnionych do reprezentowania spółki z o.o. w likwidacji.

Likwidator w spółce z o.o. w likwidacji

Likwidatorami w spółce z o.o. w likwidacji są najczęściej dotychczasowi członkowie zarządu. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby likwidatorem była osoba trzecia, całkowicie niezwiązana ze spółką z o.o. Najrozsądniejszym rozwiązaniem w zakresie ustanowienia likwidatora wydaje się jednak powołanie do pełnienia tejże funkcji dotychczasowych członków zarządu z uwagi na posiadaną przez nich wiedzę w zakresie stanu finansowego spółki, jej zobowiązań, prowadzonych przez nią spraw.

Czynności likwidatora w toku likwidacji

Działania likwidatora pokrywają się w zasadzie z tymi, które dotychczas należały do kompetencji zarządu spółki z o.o. (reprezentacja oraz prowadzenie spraw spółki). Przy czym głównym założeniem działań likwidatorów jest zakończenie wszystkich spraw spółki z o.o. w likwidacji i doprowadzenie do jej wykreślenia z Rejestru Przedsiębiorców.

Kto może być likwidatorem?

Likwidatorem, podobnie jak członkiem zarządu, może być jedynie osoba fizyczna, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Osoba taka nie może zostać skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwa gospodarcze uszczegółowione w ksh.

Odpowiedzialność likwidatora

Likwidator za podejmowane działania ponosi odpowiedzialność na tych samych zasadach jak członkowie zarządu. Kwestię tę reguluje art. 299 ksh, który wskazuje że likwidatorzy odpowiadają za zobowiązania spółki z o.o. w likwidacji całym swoim majątkiem. Odpowiedzialność ta występuje, gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna. Zwolnienie z odpowiedzialności likwidatora następuje w razie złożenia przez niego wniosku o ogłoszenie upadłości we właściwym czasie. A także gdy wykaże, że niezłożenie takiego wniosku nastąpiło nie z jego winy. Okolicznością wyłączającą odpowiedzialność może być również brak szkody po stronie wierzyciela pomimo niezłożenia wniosku o upadłość.

Zgłoszenie otwarcia likwidacji spółki z o.o. – jakie dokumenty należy złożyć do KRSu?

Na tym etapie likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością do KRSu należy przedłożyć następujące dokumenty:

1. uchwałę wspólników o rozwiązaniu spółki z o.o. (lub inne dokumenty potwierdzające rozwiązanie spółki z o.o. – wskazujące na ziszczenie się okoliczności wskazanych w umowie spółki, orzeczenie sądu);
2. uchwałę o powołaniu likwidatora wraz z określeniem sposobu reprezentacji spółki z o.o. w likwidacji;
3. oświadczenie o wyrażeniu zgody przez likwidatora na pełnienie tejże funkcji;
4. oświadczenie z adresem do doręczeń likwidatora;
5. dowodu uiszczenia opłaty sądowej i za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Wskazać należy, iż zgłoszenie otwarcia likwidacji do KRSu dokonywane jest przez likwidatora spółki z o.o. w likwidacji, ustanowionego przez zgromadzenie wspólników. Zgłoszenia może dokonać również ustanowiony przez niego pełnomocnik.

Wezwanie wierzycieli spółki do zgłaszania swoich wierzytelności

Poza zgłoszeniem do KRSu likwidator, reprezentujący spółkę z o.o. w likwidacji, powinien również dokonać publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym ogłoszenia wzywającego wierzycieli do zgłoszenia ich wierzytelności.  Likwidator określa jednocześnie sposób zgłaszania przez wierzycieli spółki przysługujących im wierzytelności. Wierzyciele, w terminie trzech miesięcy, od dnia opublikowania ogłoszenia spółki z o.o. w likwidacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, mogą dokonywać zgłoszenia swoich wierzytelności. 

Wniosek o publikację ogłoszenia składa się w Punktach Przyjmowania Ogłoszeń do Monitora Sądowego i Gospodarczego, które znajdują się przy Sądach Rejestrowych. Do wniosku należy dołączyć treść ogłoszenia oraz dowód uiszczenia opłaty. Przed złożeniem wniosku możliwe jest skontaktowanie się z Punktem i przesłanie ogłoszenia w celu wykonania jego wyceny.

Bilans otwarcia likwidacji

Likwidator w likwidowanej spółce z ograniczoną odpowiedzialnością musi sporządzić również bilans otwarcia likwidacji. Bilans otwarcia likwidacji zawiera dane dot. wartości zbywczej majątku likwidowanej spółki z o.o. według stanu na dzień otwarcia likwidacji. Bilans otwarcia likwidacji, jeśli w likwidowanej spółce z o.o.  jest więcej niż jeden likwidator, podpisują wszyscy likwidatorzy.

Ważne jest to kiedy likwidator powinien sporządzić bilans otwarcia likwidacji. Bilans ten jest sporządza się na dzień otwarcia likwidacji, tj. na dzień podjęcia uchwały o rozwiązaniu spółki z ograniczoną odpowiedzialności i postawienia jej w stan likwidacji. Sam bilans otwarcia likwidacji powinien zostać sporządzony w ciągu 15 dni, licząc od otwarcia likwidacji spółki z o.o., nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od tej daty.

Bilans ten podlega zatwierdzeniu przez Zgromadzenie Wspólników spółki z o.o. w likwidacji. Powinno to nastąpić niezwłocznie, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od dnia jego sporządzenia.

Bilans otwarcia likwidacji – czy podlega zgłoszeniu do KRS?

Z naszego doświadczenia wynika, że Sądy Rejestrowe oczekują przedłożenia w toku postępowania likwidacyjnego bilansu otwarcia likwidacji wraz z protokołem ze Zgromadzenia Wspólników zatwierdzającym przedmiotowy bilans. Mając na uwadze fakt, iż zazwyczaj likwidatorom oraz wspólnikom spółek z o.o. zależy na szybkim zlikwidowaniu spółki – praktykujemy przedłożenie bilansu otwarcia likwidacji wraz z uchwałą zatwierdzającą tenże bilans do KRSu.

Sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji

Poza bilansem otwarcia likwidacji konieczne jest również sporządzenie sprawozdania finansowego, sporządzanego na dzień poprzedzający dzień otwarcia likwidacji (tj. dzień podjęcia uchwały o rozwiązaniu spółki z o.o. i postawienia jej w stan likwidacji). W tym dniu bowiem dochodzi do zamknięcia ksiąg rachunkowych w likwidowanej spółce z o.o. Sporządzenie tego sprawozdania powinno nastąpić w terminie trzech miesięcy.

Zgłoszenie aktualizacyjne do Urzędu Skarbowego

Ostatnim elementem wchodzącym w skład czynności, które likwidator powinien wykonać, na tym etapie likwidacji spółki z o.o. jest dokonanie zgłoszenia aktualizacyjnego NIP-8. Powinno to nastąpić w ciągu 7 dni licząc od dnia otwarcia likwidacji.

Czynności likwidacyjne

Kolejny etap obejmuje czynności zmierzające bezpośrednio do zakończenia działalności spółki z o.o. i jej wykreślenia z Rejestru Przedsiębiorców. Uprawnienia likwidatorów oraz ich obowiązki reguluje art. 282 ksh, który wskazuje, że likwidatorzy powinni zakończyć interesy bieżące spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki (czynności likwidacyjne). Czynności likwidacyjne polegają również na zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli. Nowe interesy mogą wszczynać tylko wówczas, gdy to jest potrzebne do ukończenia spraw w toku. Nieruchomości można zbyć w drodze publicznej licytacji, a z wolnej ręki – jedynie na mocy uchwały wspólników i po cenie nie niższej od uchwalonej przez wspólników. W stosunku wewnętrznym likwidatorzy są obowiązani stosować się do uchwał wspólników. Likwidatorzy, ustanowieni przez sąd, są obowiązani stosować się do jednomyślnych uchwał, powziętych przez wspólników oraz przez osoby, które spowodowały ich ustanowienie zgodnie z art. 276 § 4.

Zakończenie likwidacji i złożenie wniosku o wykreślenie spółki z KRS

Po przeprowadzeniu przez likwidatora czynności likwidacyjnych, o których mowa powyżej możliwe jest przystąpienie do ostatniego etapu postępowania likwidacyjnego. Etap ten sprowadza się do:

1. Sporządzenia sprawozdania likwidacyjnego;
2. Zwołania Zgromadzenia Wspólników, w toku którego dochodzi do zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego, zatwierdzenia sprawozdania z działalności likwidatora, udzielenia likwidatorowi absolutorium, podziału majątku likwidowanej spółki z o.o. (o ile spółka taki majątek posiada), wyznaczenia przechowawcy dokumentów zlikwidowanej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;
3. Zgłoszenia wniosku o wykreślenie spółki z Rejestru Przedsiębiorców.

Sprawozdanie likwidacyjne

Sprawozdanie likwidacyjne można sporządzić najwcześniej po upływie 6 (sześciu) miesięcy od daty ogłoszenia o otwarciu likwidacji i wezwaniu wierzycieli. Jak również dopiero po przeprowadzeniu przez likwidatora wszystkich czynności likwidacyjnych. Do czynności tych należy m.in. spieniężenie majątku, spłata wierzycieli, zakończenie bieżących interesów spółki z o.o. w likwidacji. Dokument ten jest sporządza się na dzień poprzedzający podział między wspólników majątku likwidowanej spółki z o.o.

Co do zasady sprawozdanie likwidacyjne powinno spełniać wszystkie wymogi, którym powinno odpowiadać sprawozdanie finansowe. Sprawozdanie likwidacyjne ma na celu wykazanie m.in. czy na skutek przeprowadzonych czynności likwidacyjnych, w likwidowanej spółce z o.o., pozostał do podziału pomiędzy wspólników jakiś majątek, jeśli tak to w jakiej wysokości. Sprawozdanie likwidacyjne obrazuje również czy doszło do spłacenia wszystkich zobowiązań spółki z o.o.

Zgromadzenie Wspólników – zakończenie postępowania likwidacyjnego

Kolejnym krokiem jest zwołanie Zgromadzenia Wspólników i podjęcie uchwał w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego. Zatwierdzenie sprawozdania likwidacyjnego jest równoznaczne z zakończeniem likwidacji spółki z o.o. Poza uchwałą o zatwierdzeniu sprawozdania likwidacyjnego, wspólnicy powinni również podjąć uchwałę w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania likwidatora z jego działalności. A także uchwałę w przedmiocie udzielenia likwidatorowi absolutorium, podziału majątku likwidowanej spółki z o.o. oraz wyznaczenia osoby upoważnionej do przechowywania ksiąg i dokumentów rozwiązanej spółki. z o.o.

Zgłoszenie zakończenia procesu likwidacji spółki do KRS

Zakończenie postępowania likwidacyjnego wymaga przedłożenia do Rejestru Sądowego następujących dokumentów:

1. sprawozdania likwidacyjnego;
2. uchwał ze Zgromadzenia Wspólników w przedmiocie zatwierdzenia sprawozdania likwidacyjnego, zatwierdzenia sprawozdania likwidatora z jego działalności, udzielenia likwidatorowi absolutorium, podziału majątku likwidowanej spółki z o.o. oraz wyznaczenia osoby upoważnionej do przechowywania ksiąg i dokumentów spółki. z o.o. w likwidacji;
3. oświadczenia likwidatora o ogłoszeniu sprawozdania likwidacyjnego w siedzibie likwidowanej spółki z o.o.;
4. oświadczenia likwidatora o braku toczących się postępowań sądowych, administracyjnych, komorniczych oraz o zaspokojeniu wszystkich wierzytelności;
5. ogłoszenia wzywające wierzycieli do zgłaszania swoich wierzytelności, które było opublikowane w MSIG;
6. dowodu uiszczenia opłaty sądowej od wniosku o wykreślenie spółki z o.o. z Rejestru Przedsiębiorców oraz opłaty za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Rozwiązanie spółki z o.o. następuje z chwilą uprawomocnienia się wpisu o wykreśleniu spółki z Rejestru Przedsiębiorców.

Co możemy dla Ciebie zrobić

Jesteśmy autorami pierwszego w Polsce bloga o likwidacji spółki z o.o. Dotychczas przeprowadziliśmy ponad tysiąc likwidacji spółek z o.o. na terenie całego kraju. Posiadamy bogate doświadczenie w postępowaniach likwidacyjnych spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz innych spółek kapitałowych i osobowych. Postępowania likwidacyjne często są skomplikowane i czasochłonne – ustanowienie pełnomocnika w toku likwidacji może przyczynić się do sprawnego przeprowadzenia całego procesu. Nasz obsługa z zakresu likwidacji spółki z o.o. obejmuje m.in:

• kompleksową obsługę prawną i podatkową postępowania likwidacyjnego;
• reprezentację w postępowaniach sądowych prowadzonych z powództwa spółki oraz przeciwko spółce w trakcie likwidacji;
• wsparcie przy upłynnianiu majątku likwidowanej spółki.