Członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może uwolnić się od odpowiedzialności majątkowej za długi spółki, jeśli złoży wniosek o ogłoszenie upadłości spółki w terminie 30 dni od dnia, w którym stała się ona niewypłacalna. Wniosek musi jednak zostać złożony skutecznie, a więc muszą towarzyszyć mu dwie opłaty: sądowa oraz zaliczka na koszty postępowania upadłościowego.
Na członkach zarządu ciąży szczególna odpowiedzialność względem wierzycieli spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeśli nie dopełnią ciążących na nich obowiązków, muszą liczyć się z tym, że w razie gdyby wierzyciele nie byli w stanie wyegzekwować swoich należności od spółki, to do nich wierzyciele skierują swoje kroki w drodze do odzyskania swoich należności. Odpowiedzialność członków zarządu reguluje art. 299 § 1 Kodeksu spółek handlowych i jest to wyjątek od ogólnej zasady, że spółki kapitałowe (spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna) są niezależnymi bytami i za zobowiązania odpowiadają swoim majątkiem.
Można zadać sobie pytanie, dlaczego za zobowiązania spółki odpowiadają członkowie zarządu, a nie wspólnicy. Wynika to z uznania, że to członkowie organu zarządzającego mają najlepszą wiedzę na temat jej kondycji finansowej, kierują codziennymi jej sprawami, spółki, zaciągają w jej imieniu zobowiązania. Spoczywa na nich ogromna odpowiedzialność i muszą odpowiednio reagować, gdy spółka staje się niewypłacalna.
Za niewypłacalną uznaje się spółkę, która nie reguluje swoich zobowiązań pieniężnych przez okres przekraczający 3 miesiące. Za niewypłacalną można również uznać spółkę, która wprawdzie reguluje swoje zobowiązania, płaci kontrahentom, ale jej zobowiązania przekraczają wartość majątku (aktywów), a stan ten utrzymuje się przez okres 24 miesięcy.
W razie zaistnienia którejkolwiek z tych okoliczności członkowie zarządu mają obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni, licząc od dnia, w którym wystąpiła przesłanka niewypłacalności. Co istotne, wniosek taki może złożyć każdy z członków zarządu. Nie muszą działać wspólnie. Niewypłacalność jest szczególną okolicznością i wymaga nadzwyczajnych działań.
Kiedy członek zarządu może zwolnić się od odpowiedzialności i nie odpowiadać za długi spółki
W pewnych sytuacjach członkowie zarządu mogą zwolnić się od odpowiedzialności i nie odpowiadać za długi spółki. Te bardzo ważne z ich punktu widzenia odstępstwa od ogólnej zasady przewiduje art. 299 § 2 KSH. Wynika z niego, że członek zarządu może zwolnić się z odpowiedzialności za długi niewypłacalnej spółki w następujących przypadkach:
- gdy złoży we właściwym terminie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu;
- gdy nie ponosi winy za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości;
- gdy pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Kiedy jest „właściwy termin” na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości?
Z powyższego wynika, że podstawowym sposobem uwolnienia się przez członka zarządu od odpowiedzialności za zobowiązania spółki w przypadku zaistnienia stanu jej niewypłacalności jest zgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości. Przepisy nie regulują, jak rozumieć „właściwy czas” na złożenie wniosku, ale orzeczenia Sądu Najwyższego wskazują, że jest to moment, w którym wprawdzie wszystkich wierzycieli nie da się już zaspokoić, ale istnieje jeszcze majątek spółki pozwalający na przynajmniej częściowe zaspokojenie wierzycieli w postępowaniu upadłościowym. Więcej o orzeczeniach, które pozwalają zrozumieć, w którym momencie członek spółki z o.o. powinien złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości, by nie odpowiadać za zobowiązania spółki, piszemy tu [link do art. nr 16].
Sprawdź również informacje dotyczące niezłożenia wniosku w terminie w artykule: „Niezłożenie wniosku o upadłość w terminie a odpowiedzialność zarządu spółki z o.o.”.
Warunki, jakim musi odpowiadać wniosek o ogłoszenie upadłości
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości wiąże się z rygorami, których niespełnienie może prowadzić do oddalenia wniosku, a co za tym idzie – nie będzie można uznać, że członek zarządu dopełnił obowiązku i zwolnił się tym samym od odpowiedzialności za długi spółki względem wierzycieli.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości wiąże się z koniecznością uiszczenia opłaty w wysokości 1.000 zł oraz zaliczki na koszty postępowania upadłościowego. Zaliczka ta równa się przeciętnemu miesięcznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale poprzedniego roku (wynika to z art. 22a Ustawy prawo upadłościowe). W 2022 roku zaliczka wynosi 5.882,99 zł, ale każdego roku będzie się zmieniała (można zakładać, ze będzie wyższa, gdyż przeciętne wynagrodzenie od lat regularnie wzrasta).
Skutek nieuiszczenia zaliczki
Nieuiszczenie zaliczki jest traktowane jak brak formalny wniosku o ogłoszenie upadłości. Sąd w takim wypadku wzywa wnioskodawcę do jego uzupełnienia i wpłaty w terminie tygodnia brakującej zaliczki. Brak reakcji wnioskodawcy, tj. nieuiszczenie zaliczki w terminie wyznaczonym przez sąd spowoduje zwrot wniosku o ogłoszenie upadłości spółki. Wniosek zostanie zwrócony i nie wywoła skutków prawnych związanych z jego wniesieniem. Brak uiszczenia zaliczki (pomimo wezwania sądu) spowoduje, że członkowie zarządu nie zostaną zwolnieni z odpowiedzialności za długi spółki.
Co w sytuacji, gdy spółka z o.o. nie dysponuje żadnymi środkami finansowymi?
W bardzo trudnym położeniu znajdują się członkowie spółki z o.o., której zasoby są tak ograniczone, że nie dysponuje ona środkami potrzebnymi na pokrycie opisywanych opłat. Brak jakichkolwiek środków finansowych po stronie podmiotu, wobec którego ma zostać ogłoszona upadłość, stanowi podstawę do oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Art. 13 ust.1 Ustawy prawo upadłościowe przewiduje, że sąd oddala wniosek o ogłoszenie upadłości, kiedy majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania lub tylko te koszty pokrywa.
W takiej sytuacji członek zarządu może wraz ze złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości złożyć wniosek o zwolnienie od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych (od opłaty sądowej i zaliczki). Musi się jednak liczyć z tym, że w przypadku wniosków dotyczących osób prawnych takie zwolnienia udzielane są bardzo rzadko.
Co możemy dla Ciebie zrobić
Kancelaria STERRN jest wiodącą polską Kancelarią Prawną specjalizującą się w sporach z Członkami Zarządu. Oferujemy obsługę prawną dla członków zarządu lub byłych członków zarządu w sporach z wierzycielami. Wspieramy również wierzycieli w sprawach prowadzonych przeciwko członkom zarządu spółek z o.o. Nasze usługi obejmują m.in.:
- działania mające na celu ograniczenie lub całkowite wyłączenie odpowiedzialności Członków Zarządu za zobowiązania spółki,
- wspieranie wierzycieli w dochodzeniu roszczeń od obecnych oraz byłych Członków Zarządu,
- prowadzenie postępowań sądowych w imieniu pozwanych Członków Zarządu lub byłych Członków Zarządu, w sporach z wierzycielami.
