Przepisy ordynacji podatkowej, które dotyczą obowiązku raportowania schematów podatkowych cechuje nieostrość i znaczny poziom ogólności. By móc się w nich swobodnie poruszać, kluczowe jest stałe aktualizowanie wiedzy i dostosowywanie procedur służących identyfikowaniu schematów podatkowych do bieżących działań podmiotu. W niniejszym materiale przybliżymy czym dokładnie jest procedura MDR, kiedy należy ją zastosować oraz kto musi mieć procedurę MDR. Zgodnie bowiem z dobrze znaną łacińską zasadą „ignoranta iuris nocet” (nieznajomość prawa szkodzi) to na nas ciąży odpowiedzialność. Warto więc znać i właściwie realizować swoje obowiązki.
Kto musi mieć procedurę MDR a kogo przepisy nie obejmują?
Procedura MDR to wewnętrzna procedura w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązków przekazywania informacji o schematach podatkowych.
Obowiązek posiadania procedury wewnętrznej został wprowadzony do polskiego porządku prawnego 1 stycznia 2019 roku i obejmuje zdecydowaną większość podmiotów, które mogą pełnić funkcję Promotora – w tym, przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność w formie spółek kapitałowych (z o.o. lub akcyjna) lub spółek osobowych (jawna, komandytowa, partnerska, komandytowo-akcyjna), których przychody lub koszty przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 mln złotych. Przychody lub koszty te są ustalane na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych.
Obowiązek posiadania procedury MDR przez promotora
Promotorem zgodnie z art. 86I Ordynacji Podatkowej jest każda osoba fizyczna, prawna bądź jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która opracowuje, udostępnia, składa ofertę oraz wdraża zapisy uzgodnienia, czyli czynności (lub zespołu czynności), które mogą mieć wpływ na powstanie bądź niepowstanie obowiązku podatkowego. Najczęściej do takich osób zaliczymy doradcę podatkowego, adwokata lub radcę prawnego a także pracownika banku bądź innej instytucji doradzającej Klientom.
W rozumieniu przepisów definicja Promotora została jednak tak skonstruowana, że każdy podmiot może de facto nim zostać, nawet nie mając takiego zamiaru, bowiem nawet jednokrotne udostępnienie w jego działalności uzgodnienia stanowiącego schemat podatkowy powoduje, że podmiot to czyniący staje się Promotorem. Stąd tak ważne jest to, by każdy podmiot indywidualnie sprawdził czy nie jest przypadkiem uznany w świetle prawa za Promotora i nie musi wprowadzić procedury MDR.
Przepisy mówią bowiem o obowiązku posiadania procedury wewnętrznej przez podmioty zatrudniające promotorów lub faktycznie wypłacające im wynagrodzenie. Co to oznacza? Że podmiot, który w ramach prowadzonej przez siebie działalności poprzez zatrudnionego doradcę proponuje korzystne rozwiązania podatkowe innym podmiotom, nie może uniknąć wdrożenia tej wewnętrznej procedury nawet wtedy, jeśli proponowanie takich rozwiązań następuje w toku działalności, która nie jest działalnością doradczą.
W objaśnieniach Ministerstwa Finansów z 21 stycznia 2019 roku wprowadzono zawężającą wykładnię przepisów dot. wewnętrznej procedury MDR i wyłączono z niej podmioty, które zatrudniają doradców (podatkowych, radców prawnych) na umowach o pracę a także osoby nabywające usługi doradcze od podmiotów trzecich – jeśli działania doradców dotyczą wyłącznie działalności danego podmiotu- a uzgodnienie nie są przekazywane „na zewnątrz”.
Wyjaśniono natomiast, że obowiązek zastosowania wewnętrznej procedury znajdzie zastosowanie w przypadku podmiotu, który zatrudnia osoby fizyczne inne niż doradcy podatkowi czy radcy prawni (np. dyrektorów finansowych) i wypłaca im wynagrodzenie, a osoby te działają w charakterze promotorów w stosunku do innych podmiotów np. z grupy kapitałowej.
Zatem sam fakt zapłaty przez Korzystającego za usługę doradztwa podatkowego nie generuje obowiązku posiadania procedury MDR, jeżeli efekty tego doradztwa są wykorzystywane wyłącznie w jego działalności (o ile osoby te nie świadczą usług doradczych również innym podmiotom np. z grupy kapitałowej).
Co powinna precyzować procedura MDR?
Przepis art. 86l ordynacji podatkowej wskazuje, jakie elementy powinna zawierać wewnętrzna procedura w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.
Koniecznymi elementami dla zgodnej z powołanym przepisem Procedury MDR jest określenie:
- Czynności bądź działań jakie są podejmowane by przeciwdziałać niewywiązywaniu się z obowiązku wynikającego z ustawy i dotyczącego przekazywania informacji;
- Środków, które są stosowane w celu właściwego wypełnienia obowiązków wynikających z ustawy bądź zostaną zastosowane w przypadku potencjalnych naruszeń przepisów;
- Sposobu przechowywania dokumentów oraz informacji;
- Zasad wykonywania obowiązku raportowania schematów podatkowych Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej;
- Zasad upowszechniania wśród pracowników wiedzy na temat przepisów MDR a także informacji w jaki sposób mogą oni zgłaszać nieprawidłowości;
- Zasady kontroli wewnętrznej bądź audytu, które pozwolą zapewnić przestrzeganie przez podmiot obowiązków wynikających z przepisów dotyczących MDR i wdrożonej procedury;
- Analizy zmian legislacyjnych.
Należy dodatkowo podkreślić, że wewnętrzna procedura przed jej wprowadzeniem musi uzyskać akceptację zarządu lub dyrektorów posiadających wiedzę z zakresu prawa podatkowego bądź kadry kierowniczej wyższego szczebla, czyli takich osób, które podejmują decyzje mające wpływ na ryzyko nieprzestrzegania przez podmiot przepisów ustawy.
Jak wdrożyć w firmie procedurę MDR oraz co grozi za jej niedopełnienie?
Przede wszystkim należy zacząć od dostosowania procedury do struktury podmiotu, u którego ma być wdrożona. Procedura – jak już wcześniej wskazywaliśmy – ma na celu przeciwdziałanie braku realizacji obowiązku raportowania a więc w czasie kontroli to na podmiocie będzie spoczywał obowiązek wykazania jakie czynności w ramach wdrożonej procedury zostały zastosowane.
To, co zasługuje również na uwagę to fakt, że Ustawodawca nie określił jasno terminu w jakim podmiot musi wprowadzić procedurę MDR. Oznacza to więc, że podmiot, który nagle stał się Promotorem i nie wdrożył wewnętrznej procedury, może podlegać odpowiedzialności za niedopełnienie tego obowiązku raportowania.
Również za niedopełnienie obowiązku wprowadzenia i stosowania Procedury MDR, nawet jeżeli podmiot wypełni inne obowiązki (dotyczące raportowania), grozi kara pieniężna do 2 (za brak wewnętrznej procedury) lub nawet do 10 mln zł (za brak wewnętrznej procedury w przypadku niewypełnienia obowiązku raportowania).
Karę tę nakłada Szef Krajowej Administracji Skarbowej w drodze decyzji, na podstawie przepisów zawartych w Kodeksie postępowania administracyjnego.
Te same przepisy przewidują również przesłanki odstąpienia od nałożenia kary. W takim wypadku każdorazowo brana pod uwagę jest waga okoliczności naruszenia, wysokość uzyskanej korzyści, historia podmiotu w zakresie wcześniejszych kar administracyjnych za podobne wykroczenia a także działania jakie samodzielnie podejmie /podmiot w celu uniknięcia skutków naruszenia prawa.
Dowiedz się więcej o schematach podatkowych (MDR):
Zapraszamy do naszych pozostały publikacji na temat schematów podatkowych (MDR):
- Schematy podatkowe – Sankcje MDR
- Schematy podatkowe MDR– raport MDR-1, MDR-2, MDR-3, MDR- 4
- Schematy podatkowe transgraniczne – kryterium transgraniczne
- Schematy Podatkowe MDR – Spółdzielnia Mieszkaniowa
