Wierzyciele mogą skierować roszczenie przeciwko członkom zarządu spółki, jeśli ci w porę nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości spółki-dłużnika, a egzekucja z majątku spółki nie zaspokoiła roszczeń wierzycieli. Wyjaśniamy, w jaki sposób określić właściwość sądu, do którego ma zostać wniesione powództwo z art. 229 k.s.h
Art. 299 Kodeksu spółek handlowych przewiduje, że jeśli egzekucja z majątku spółki okaże się nieskuteczna i wierzyciel nie odzyska swoich należności, może skierować powództwo przeciw członkom zarządu. Chodzi tu o sytuacje, w których członkowie zarządu w porę nie złożyli wniosku o upadłość spółki, choć zaszły okoliczności zobowiązujące ich do takiego działania.
Odpowiedzialność członków zarządu z art. 299 KSH: najważniejsze informacje
Okolicznością wskazującą na konieczność złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest jej niewypłacalność. To sytuacja, w której spółka utraciła zdolność do regulowania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że spółka jest niewypłacalna, jeśli:
- nie reguluje swoich zobowiązań pieniężnych przez okres przekraczający 3 miesiące albo
- jej zobowiązania przekraczają wartość majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres 24 miesięcy (niezależnie od tego, że na bieżąco reguluje zobowiązania).
W razie zaistnienia przesłanek niewypłacalności każdy z członków zarządu (nie muszą działać wspólnie, nie potrzeba w tym temacie podejmować żadnej uchwały) jest zobowiązany do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od dnia, w którym po raz pierwszy ta okoliczność się pojawiła.
Jeśli członkowie zarządu nie dotrzymają terminu, muszą liczyć się z tym, że gdy nie uda się spłacić roszczeń wierzycieli z majątku spółki, wierzyciele będą mogli skierować roszczenie przeciwko członkom zarządu.
Właściwość sądu w sprawie przeciwko członkom zarządu z art. 299 k.s.h.
Do którego sądu wierzyciele powinni kierować powództwo? Jeśli chodzi o właściwość rzeczową, nie ma żadnych wątpliwości, w grę wchodzą zasady ogólne. Jeżeli wartość roszczenia nie przekracza 75.0000,00 zł, sprawę skierować należy do sądu rejonowego, a powyżej tej wartości – do sądu okręgowego.
Powództwo z art. 299 KSH jest sprawą gospodarczą, więc powinno zostać złożone w wydziale gospodarczym. Nie w każdym sądzie rejonowym działa wydział gospodarczy.
Kłopotliwa właściwość miejscowa
Więcej wątpliwości wzbudza ustalenie właściwości miejscowej sądu. Dominują tu dwa stanowiska. Pierwsze zakłada, że pozew powinien być skierowany do sądu właściwego ze względu na siedzibę spółki (co wynika z oparcia się na art. 298 KSH, zgodnie z którym powództwo o odszkodowanie przeciwko członkom organów spółki oraz likwidatorom wytacza się według miejsca siedziby spółki), a drugie wyznacza właściwość zgodnie z miejscem zamieszkania członków zarządu. Kwestii tej nie przesądzają wprost przepisy, więc trzeba odnieść się do doktryny i orzecznictwa.
Sąd Apelacyjny w Krakowie w postanowieniu z dnia 18 kwietnia 2013 roku, sygn. akt I ACz 627/13, zauważył, co następuje: „Ustalanie sądu właściwego na podstawie art. 298 KSH w przypadku powództw opartych na regulacji art. 299 KSH istotnie wywołuje w doktrynie i orzecznictwie pewne kontrowersje. Są one w głównej mierze efektem wątpliwości co do odszkodowawczego charakteru odpowiedzialności członków zarządu spółki określonej w art. 299 KSH Zauważyć jednak należy, że przepis art. 298 KSH, podobnie jak inne przepisy wprowadzające wyłączną właściwość określonego sądu w pewnej kategorii spraw, ma niewątpliwie wyjątkowy charakter, przez co wykluczone jest, aby jego zastosowanie rozciągać na roszczenia, których odszkodowawczy charakter wywołuje daleko idące kontrowersje. Stąd też należy stanąć na stanowisku, iż przepis ten nie może mieć zastosowania do powództw o roszczenia z art. 299 §1 KSH. Mając powyższe na uwadze stwierdzić należy, że sąd właściwy do rozpoznania sprawy o roszczenie z art. 299 §1 KSH winien zostać ustalony albo na podstawie art. 27 §1 k.p.c. (sąd miejsca zamieszkania strony pozwanej) albo na podstawie art. 35 KPC (sąd, w którego okręgu nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę)”.
Analizując orzecznictwo stwierdzić można, że przeważa jednak stanowisko, zgodnie z którym którego sądem wyłącznie właściwym w sprawach z powództwa z art. 299 KSH, przeciwko członkom zarządów sp. z o. o., jest sąd właściwy ze względu na siedzibę spółki. Z praktyki wynika, że w razie wytoczenia powództwa przeciwko członkom zarządu, do sądu właściwego ze względu na miejsce ich zamieszkania, sądy rozpatrujące sprawy najczęściej nie podważają swojej właściwości i rozpatrują sprawy, oczywiście może dojść do sytuacji, w której dany sąd uzna się za niewłaściwy. W takim wypadku sprawa zostanie przekazana do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.
Co możemy dla Ciebie zrobić
Kancelaria STERRN oferuje obsługę prawną w zakresie:
- ograniczenia lub całkowitego wyłączenia odpowiedzialności Członków Zarządu za zobowiązania spółki,
- wspierania w dochodzeniu roszczeń od obecnych oraz byłych Członków Zarządu.
