Dochodzenie roszczeń od członków zarządu spółki z o.o. – czy jest możliwe? W określonych sytuacjach wierzyciele mogą domagać się spełnienia na ich rzecz świadczenia przez członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ten wyłom od zasady, że spółki kapitałowe samodzielnie i własnym majątkiem odpowiadają za zaciągane przez siebie zobowiązania wchodzi w grę tylko w sytuacji, gdy członkowie zarządu nie złożą w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki, a wierzyciele nie będą w stanie wyegzekwować swoich należności z majątku spółki.
W spółkach kapitałowych – a do takich należy spółka z ograniczoną odpowiedzialnością – wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki z własnego majątku. Zgodnie z art. 151 § 4 KSH za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada sama spółka jako osoba prawna. Ponosi ona tę odpowiedzialność samodzielnie i całym swoim majątkiem. Za jej zobowiązania nie odpowiadają natomiast wspólnicy.
Co innego członkowie zarządu. W pewnych sytuacjach wierzyciele mogą wobec nich kierować roszczenia. W poniższym artykule omówimy, jakie warunki muszą zostać spełnione, by w grę wchodziła odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki.
Niewypłacalność spółki z o.o. – czyli co?
Art. 299 Kodeksu spółek handlowych przewiduje, że jeżeli egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna, członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Ich odpowiedzialność będzie wchodziła w grę, jeśli nie złożą w ustawowym terminie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z o.o..
Przesłanką do ogłoszenia upadłości jest niewypłacalność spółki. Można mówić o niej w dwóch sytuacjach. Po pierwsze, za niewypłacalną uznaje się spółkę, która nie reguluje swoich zobowiązań pieniężnych przez okres przekraczający 3 miesiące.
Za niewypłacalną można również uznać spółkę, która wprawdzie reguluje swoje zobowiązania, płaci kontrahentom, ale jej zobowiązania przekraczają wartość majątku (aktywów), a stan ten utrzymuje się przez okres 24 miesięcy.
W razie zaistnienia którejkolwiek z tych okoliczności członkowie zarządu mają obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Taki wniosek należy złożyć w terminie 30 dni, licząc od dnia, w którym wystąpiła przesłanka niewypłacalności. Co istotne, wniosek taki może złożyć każdy z członków zarządu. Nie muszą działać wspólnie, nie mają znaczenia w tym wypadku obowiązujące w spółce zasady reprezentacji. Niewypłacalność jest szczególną okolicznością i wymaga nadzwyczajnych działań.
Pozostali członkowie zarządu nie powinni mieć pretensji do osoby, która wykonała obowiązek i złożyła wniosek. Działanie tego członka zarządu pozwoli im uchronić się przed poważnymi konsekwencjami.
Złożenie w terminie wniosku o upadłość a dochodzenie roszczeń od członków zarządu
Jeśli wierzycielom nie uda się zaspokoić z majątku spółki, to mają prawo skierować swoje roszczenia bezpośrednio wobec członków zarządu – pod warunkiem, że wniosek o ogłoszenie upadłości nie został złożony w terminie. Nie reagując na czas, członkowie zarządu ryzykują więc odpowiedzialność własnym majątkiem. Złożenie wniosku w terminie 30 dni od dnia stwierdzenia niewypłacalności rozkłada nad członkami zarządu parasol ochronny – nawet jeśli wierzycielom nie uda się znaleźć zaspokojenia, majątek członków zarządu jest bezpieczny.
Bezskuteczność egzekucji z majątku spółki, a odpowiedzialność członka zarządu
Aby skierować roszczenie przeciwko członkom zarządu, wierzyciel musi wcześniej udowodnić, że egzekucja przeciwko spółce była bezskuteczna. Oznacza to, że w pierwszej kolejności musi żądać zaspokojenia swoich roszczeń z majątku spółki i dopiero gdy nie przyniesie to rezultatu (a więc wierzyciel nie odzyska swoich należności w całości lub w części), może wytoczyć powództwo przeciw członkowi zarządu.
Przepisy nie precyzują, czym jest bezskuteczność egzekucji. W literaturze można spotkać się z różnymi interpretacjami. Niektórzy autorzy uważają, że aby wierzyciel mógł skutecznie dochodzić odpowiedzialności członka zarządu, powinien wcześniej przeprowadzić egzekucję wobec spółki i egzekucja ta musi okazać bezskuteczna. Drugie założenie jest mniej rygorystyczne względem wierzyciela, bo nie wymaga od niego przeprowadzenia egzekucji, a samego tylko posiadania tytułu egzekucyjnego przeciwko spółce.
Jest też trzecie, najmniej rygorystyczne wobec wierzyciela podejście. Zakłada ono, że do wykazania bezskuteczności wystarczy, że w trybie postępowania o wyjawienie majątku (art. 913 i następne Kodeksu postępowania cywilnego) wierzyciel ustali, że dłużnik nie ma majątku potrzebnego do zaspokojenia jego roszczeń.
Jeśli zajęty w egzekucji majątek dłużnika nie daje podstaw, by zakładać, że należności zostaną z niego spłacone lub jeżeli wierzyciel wykaże, że na skutek prowadzonej egzekucji nie uzyskał w pełni zaspokojenia swego roszczenia, może on żądać zobowiązania dłużnika do złożenia wykazu majątku. Wykaz, z którego wynika, że spółka nie dysponuje żadnym majątkiem, stanowić będzie wystarczający dowód bezskuteczności egzekucji.
Członek zarządu może się uchylić od odpowiedzialności za długi spółki
Nawet pomimo niezłożenia w terminie wniosku o ogłoszenie upadłości, członkowie zarządu mogą zwolnić się od odpowiedzialności. Okoliczności uchylenia się od odpowiedzialności za zobowiązania spółki względem wierzycieli określa art. 299 § 2 KSH. I tak, uchylenie się jest możliwe w następujących sytuacjach:
- gdy członek zarządu złoży we właściwym terminie wniosek o ogłoszenie upadłości spółki lub w tym samym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu;
- gdy członek zarządu nie ponosi winy za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości;
- gdy pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewydania postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo niezatwierdzenia układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu wierzyciel nie poniósł szkody.
Sprawy przeciwko Członkom Zarządu należą do spraw skomplikowanych, wymagających szczegółowej analizy prawnej. Dodatkowym utrudnieniem, jeśli chodzi o Członka Zarządu, jest to, że to na nim spoczywa ciężar dowodowy. A więc to on musi wykazać poprzez dostarczenie Sądowi odpowiednich środków dowodowych, że występują w sprawie przesłanki pozwalające na zwolnienie go z odpowiedzialności wynikającej wprost z art. 299 ksh.
Co możemy dla Ciebie zrobić w zakresie dochodzenia roszczeń od członków zarządu spółki z o.o.
Kancelaria STERRN jest wiodącą polską Kancelarią Prawną specjalizującą się w sporach z Członkami Zarządu. Oferujemy obsługę prawną dla członków zarządu lub byłych członków zarządu w sporach z wierzycielami. Wspieramy również wierzycieli w sprawach prowadzonych przeciwko członkom zarządu spółek z o.o. Nasze usługi obejmują m.in.:
- działania mające na celu ograniczenie lub całkowite wyłączenie odpowiedzialności Członków Zarządu za zobowiązania spółki,
- wspieranie wierzycieli w dochodzeniu roszczeń od obecnych oraz byłych Członków Zarządu,
- prowadzenie postępowań sądowych w imieniu pozwanych Członków Zarządu lub byłych Członków Zarządu, w sporach z wierzycielami.
