Spółki komandytowe przez długi okres czasu cieszyły się dużym zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców. Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki komandytowej było szczególnie atrakcyjne z uwagi na kwestie podatkowe.
Wraz z wprowadzeniem przez Rząd tzw. Polskiego Ładu spółka komandytowa znacznie straciła na swojej dotychczasowej atrakcyjności. Przedsiębiorcy zaczęli szukać różnych rozwiązań optymalizacyjnych. Jednym z nich okazała się zmiana formy prowadzenia działalności gospodarczej. Jeśli nie doszło do przekształcenia spółki komandytowej, a przedsiębiorca zdecydował się na rozpoczęcie prowadzenia działalności gospodarczej w innej formie prawnej, spółka komandytowa przestawała mieć dla niego znaczenie gospodarcze. W takim wypadku przedsiębiorcy zaczęli interesować się kwestią „pozbycia się” spółki. Jednym ze sposobów pozwalających na szybkie zakończenie działalności jest rozwiązanie spółki komandytowej bez przeprowadzenia likwidacji.
Czy likwidacja spółki komandytowej to jedyny sposób na jej zamknięcie?
Co do zasady, podstawowym sposobem, pozwalającym na zamknięcie spółki komandytowej jest jej likwidacja. Likwidacja jest procesem sformalizowanym, kosztowym oraz czasochłonnym. Idealną alternatywą dla likwidacji jest rozwiązanie spółki komandytowej, które odbywa się z pominięciem procesu likwidacji.
Rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji – podstawa prawna
Regulacje pozwalające na przeprowadzenie procesu zamknięcia spółki komandytowej bez przeprowadzenia likwidacji wprowadza art. 67 § 1 KSH. Zgodnie z przedmiotowym artykułem – jeśli wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki – nie jest konieczne przeprowadzanie postępowania likwidacyjnego.
Podstawa do rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji
Aby możliwe było rozwiązanie spółki komandytowej bez przeprowadzenia procesu likwidacji konieczne jest podjęcie przez wspólników jednomyślnej uchwały w tym zakresie. Na takie działania pozwala również zawarcie w umowie spółki komandytowej odpowiednich zapisów, pozwalających na rozwiązanie spółki w tym trybie. Ważne jest by umowa spółki komandytowej nie zawierała regulacji, które pozwalają na rozwiązanie spółki jedynie poprzez przeprowadzenie procesu likwidacji. W takim wypadku nie będzie możliwości rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji. Oczywiście istnieje możliwość zmiany zapisów zawartych w umowie i wprowadzenie regulacji, które pozwolą na przeprowadzenie takiego procesu. Pamiętać należy jednak, że takie działania wiązać się będą z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów notarialnych. Następnie konieczne będzie zgłoszenie zmian do KRSu. Dopiero po ich zarejestrowaniu możliwe będzie rozpoczęcie procedury rozwiązywania spółki komandytowej bez likwidacji.
Wskazać również należy, iż rozwiązanie spółki komandytowej bez likwidacji wymaga jednomyślności wspólników, w razie jej braku rozwiązanie spółki komandytowej będzie możliwe jedynie w drodze postępowania likwidacyjnego.
Uchwała o rozwiązaniu spółki komandytowej bez likwidacji
Uchwała wspólników o rozwiązaniu spółki komandytowej bez przeprowadzenia likwidacji powinna zostać zawarta w formie pisemnej. Niektóre Sądy Rejestrowe stoją na stanowisku, że uchwała taka powinna zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.
Bardzo często, jako podstawa takiego stanowiska, wskazywany jest art. 77 § 3 kc. Zgodnie z przedmiotowym artykułem – Jeżeli umowa została zawarta w innej formie szczególnej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron wymaga zachowania takiej formy, jaką ustawa lub strony przewidziały w celu jej zawarcia; natomiast odstąpienie od umowy albo jej wypowiedzenie powinno być stwierdzone pismem. W takim wypadku, z uwagi na fakt, iż umowa spółki komandytowej wymaga formy aktu notarialnego, Referendarze stoją na stanowisku, że uchwała w przedmiocie rozwiązania spółki komandytowej również powinna mieć taką formę.
Stanowisko, zgodnie z którym uchwała o rozwiązaniu spółki komandytowej bez likwidacji wymaga formy aktu notarialnego jest błędne. Jeśli Referendarz wyda Postanowienie o zwrocie wniosku z uwagi na niedochowanie formy aktu notarialnego przedmiotowej uchwały należy zastanowić się nad tym – czy zaskarżać przedmiotowe Postanowienie, czy też „spełnić wymagania” Referendarza. Często wspólnikom zależy na czasie – dlatego w takim wypadku zdecydowanie szybszym rozwiązaniem będzie ponowne podjęcie uchwały w formie aktu notarialnego. Jednakże jeśli wspólnikom nie zależy na czasie – wówczas zdecydowanie należy takie Postanowienie zaskarżyć. Przy czym należy mieć na uwadze to, że rozpatrywanie zażalenia może trwać nawet do 6-8 miesięcy.
Sposób zakończenia działalności spółki komandytowej
Inny sposób zakończenia działalności spółki komandytowej, o którym mowa powyżej, polega na uzgodnieniu pomiędzy wspólnikami sposobu podziału majątku spółki. Obejmuje ono również sposób zaspokojenia i zabezpieczenia majątku spółki komandytowej, jak również zasad odpowiedzialności za zobowiązania spółki.
Wskazać należy, iż w ramach porozumienia pomiędzy wspólnikami może dojść do wypracowania stanowiska, w ramach którego zostanie zbyte przedsiębiorstwo spółki lub jego zorganizowana część. Zbycie to może się odbyć na rzecz osób trzecich oraz na rzecz dotychczasowych wspólników. W tym drugim wypadku konieczne jest odpowiednie uregulowanie obowiązku spłaty na rzecz pozostałych wspólników.
Sąd Najwyższy w Postanowieniu z dnia 29 czerwca 2011 roku, w sprawie o sygnaturze akt IV CSK 473/10 wskazał, że porozumienie dotyczące innego sposobu zakończenia działalności spółki może obejmować upoważnienie dla określonej osoby do sprzedaży majątku spółki i zaspokojenia wierzycieli, ze skutkami określonymi w art. 392 k.c., lub przejęcia majątku przez jednego ze wspólników i zobowiązania się wobec pozostałych, że zaspokoi wierzycieli, również ze skutkami określonymi w art. 392 k.c.
Ważnym jest to, że w razie rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji, nie występuje obowiązek związany z upłynnieniem majątku. Majątek w całości lub w części może bowiem zostać przekazany jednemu ze wspólników lub kilku z nich w naturze.
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej
Kolejnym wymogiem, który powinien zostać uregulowany przez wspólników spółki komandytowej jest ustalenie odpowiedzialności za jej długi. W tym zakresie istnieje dowolność. Wspólnicy mogą wskazać, że odpowiedzialność ponosić będzie jeden z nich, kilku z nich lub też wszyscy wspólnicy.
Spłata wierzycieli – kiedy powinna nastąpić?
Co również ważne, w tym trybie rozwiązania spółki komandytowej, nie zachodzi konieczność spłaty wszystkich zobowiązań spółki przed jej wykreśleniem z Rejestru Przedsiębiorców. Potwierdza to liczne orzecznictwo, w tym również orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą – sytuacja wierzycieli rzeczywiście pogarsza się w sytuacji, gdy przestaje istnieć ich dłużnik. Jest to jednak naturalna konsekwencja ustania bytu osoby prawnej. Mechanizmem chroniącym wierzycieli jest następstwo prawne. Spółka komandytowa nie jest osobą prawną, więc można przyjąć, że z chwilą jej wykreślenia z rejestru, gdy zakończono jej byt bez postępowania likwidacyjnego, wszyscy wspólnicy są jej następcami prawnymi.
Jak więc wynika z powyższego – koniecznością jest uregulowanie kwestii odpowiedzialności wspólników za zobowiązania rozwiązywanej spółki komandytowej. Nie zaś sama spłata tychże zobowiązań. Żaden przepis nie nakłada obowiązku spłaty dłużników przed wykreśleniem spółki komandytowej z KRSu.
Porozumienie co do spłaty wierzycieli
Wskazać również należy, że porozumienie co do spłaty jest jedynie wewnętrznym dokumentem. Obowiązującym jedynie pomiędzy wspólnikami. Nie jest ono natomiast wiążące wobec wierzycieli spółki komandytowej. W takim wypadku zastosowanie znajduje art. 392 kc – zgodnie z którym Jeżeli osoba trzecia zobowiązała się przez umowę z dłużnikiem zwolnić go od obowiązku świadczenia, jest ona odpowiedzialna względem dłużnika za to, że wierzyciel nie będzie od niego żądał spełnienia świadczenia.
Brak porozumienia co do spłaty
Wspólnicy spółki komandytowej, którzy podjęli uchwałę o rozwiązaniu tejże spółki bez przeprowadzenia likwidacji z pominięciem uchwały w zakresie porozumienia co do spłaty wierzycieli – stają się sukcesorami wobec tych wierzycieli.
Sąd Najwyższy w jednym z wyroków wskazał, że brak regulacji w zakresie wskazania sukcesora lub sukcesorów generalnych spółki powoduje sukcesję obligatoryjną wszystkich wspólników.
Przechowawca dokumentów spółki komandytowej
Czynności zmierzające do wykreślenia spółki komandytowej z Rejestru Przedsiębiorców bez likwidacji w pewnym zakresie pokrywają się z czynnościami, jakie należy przeprowadzić w przypadku likwidacji spółki komandytowej. Taką czynnością jest np. wyznaczenie osoby lub podmiotu, którego obowiązkiem będzie przechowywanie dokumentacji spółki komandytowej. Zgodnie z art. art. 84 §3 KSH, księgi i dokumenty rozwiązanej spółki należy oddać na przechowanie wspólnikowi lub osobie trzeciej na okres nie krótszy niż pięć lat. W przypadku braku zgody wspólnika lub osoby trzeciej, przechowawcę wyznacza sąd rejestrowy.
Wskazać również należy, że okres przechowywania dokumentów będzie różny w zależności od tego z jakim dokumentem będziemy mieć do czynienia. W tym miejscu odsyłam do naszego wpisu, w którym zostały opisane w sposób szczegółowy wymagania co do przechowywania poszczególnych rodzajów dokumentacji.
Wykreślenie spółki komandytowej z Rejestru Przedsiębiorców
Ostatnim etapem rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji jest złożenie wniosku do KRSu o wykreślenie spółki z Rejestru. Wniosek taki podlega opłacie 400 zł (300 zł – opłata sądowa oraz 100 zł – oplata za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym). Do wniosku o wykreślenie spółki komandytowej z KRSu należy dołączyć:
- Uchwałę podjętą przez wspólników w zakresie rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji.
- Uchwałę o wyznaczeniu przechowawcy dokumentów spółki komandytowej.
- Oświadczenie o tym, że wobec spółki nie są prowadzone postępowania sądowe, administracyjne, egzekucyjne.
- Dowód uiszczenia opłaty w kwocie 400 zł.
Rozwiązanie spółki komandytowej bez przeprowadzenia procesu likwidacji jest prostym, szybkim i dosyć tanim procesem, w przeciwieństwie do wspomnianego procesu likwidacji. Wiąże się ono również z wieloma innymi korzyściami, jak chociażby ograniczony formalizm. Spełnienie wymogów opisanych powyżej, w niniejszym wpisie, powinno przyczynić się do sprawnego przeprowadzenia procesu rozwiązania spółki komandytowej bez likwidacji.
Co możemy dla Ciebie zrobić
Dotychczas przeprowadziliśmy ponad 1000 likwidacji spółek na terenie całego kraju. Posiadamy bogate doświadczenie w postępowaniach likwidacyjnych spółek komandytowych oraz innych spółek osobowych i kapitałowych. Postępowania likwidacyjne często są skomplikowane i czasochłonne – ustanowienie pełnomocnika w toku likwidacji może przyczynić się do sprawnego przeprowadzenia całego procesu. Nasz obsługa z zakresu likwidacji spółki komandytowej obejmuje m.in:
- kompleksową obsługę prawną i podatkową postępowania likwidacyjnego;
- reprezentację w postępowaniach sądowych prowadzonych z powództwa spółki oraz przeciwko spółce w trakcie likwidacji;
- wsparcie przy upłynnianiu majątku likwidowanej spółki.
