W dniu 13 października 2019 roku weszły w życie przepisy nakładające na przedsiębiorców obowiązek ujawniania w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych informacji na temat osób, będących beneficjentami rzeczywistymi. W poniższym opracowaniu przedstawiamy zagadnienie kontroli w zakresie CRBR oraz tego jakie są kary w CRBR za brak ujawnienia informacji na temat beneficjentów rzeczywistych w Rejestrze.
Co to jest Centralny Rejestr Beneficjentów Rzeczywistych (CRBR)
CRBR to publiczny rejestr prowadzony przez Ministra Finansów, który zawiera informacje o beneficjentach rzeczywistych czyli osobach fizycznych, które bezpośrednio sprawują kontrolę nad podmiotami gospodarczymi wpisanymi do Krajowego Rejestru Sądowego. Dostęp do takich informacji zawartych w CRBR jest bezpłatny, a sam rejestr jest jawny i jest prowadzony w formie elektronicznej. Podstawowym celem rejestru jest odpowiednie zidentyfikowanie osób, które mają wpływ na działanie podmiotów gospodarczych.
Obowiązek przedsiębiorców na dokonanie zgłoszenia do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych istnieje od dnia 13 października 2019 roku. To właśnie wtedy weszły w życie przepisy rozdziału 6 Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1115, z późn. zm.), zwana dalej “Ustawą”, dotyczące Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Dla podmiotów, które zostały wpisane do Rejestru Przedsiębiorców przed datą wejścia w życie ustawy, termin związany z obowiązkiem dokonania zgłoszenia danych do rejestru beneficjentów został wydłużony do dnia 13 lipca 2020 roku.
Natomiast jeśli chodzi o spółki wpisane do Rejestru Przedsiębiorców po dniu 13 października 2019 roku – mają one 7 dni na dokonanie zgłoszenia o beneficjencie rzeczywistym od dnia ujawnienia wpisu spółki w KRS (zarejestrowania spółki w Rejestrze Przedsiębiorców). W razie zaś konieczności dokonania zmiany informacji na temat beneficjentów rzeczywistych w CRBR – powinny one zostać dokonane w ciągu 7 dni od dnia dokonania danej zmiany.
Z uwagi na wprowadzenie obowiązku ujawnienia informacji na temat beneficjenta rzeczywistego w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych stosunkowo niedawno przedsiębiorcy bardzo często o nim zapominają, a ci którzy dopiero rozpoczynają prowadzenie działalności nie mają wiedzy o konieczności dokonania takiego wpisu. Brak świadomości w zakresie nałożonych obowiązków związanych z ujawnieniem wpisu w CRBR może skutkować nałożeniem kary finansowej, w razie przeprowadzenia kontroli. Można się spodziewać, że takich kontroli będzie coraz więcej, gdyż nowe przepisy w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu wprowadzają dosyć restrykcyjne podejście do raportowania niezgodności o treści wpisu w CRBR ze stanem faktycznym lub brakiem zgłoszenia w ogóle.
Kto jest beneficjentem rzeczywistym ?
Zgodnie z Ustawą beneficjentem rzeczywistym jest osoba fizyczna lub osoby fizyczne, które sprawują bezpośrednią lub pośrednią kontrolę nad danym podmiotem w związku z posiadanymi uprawnieniami. Przedmiotowe uprawnienia wynikają z okoliczności prawnych lub faktycznych i umożliwiają wywieranie decydującego wpływu na czynności podejmowane przez dany podmiot.
Kto ustala status beneficjenta rzeczywistego?
Obowiązek ustalenia kto, w ramach danego podmiotu, posiada status beneficjenta rzeczywistego ciąży na spółce. W celu ustalenia która z osób będzie beneficjentem rzeczywistym konieczne jest przeanalizowanie dokumentów, chociażby umowy spółki.
Z obowiązku dokonania zgłoszenia beneficjenta rzeczywistego wywiązać muszą się nie tylko polskie spółki prawa handlowego, ale też np. spółdzielnie, stowarzyszenia, fundacje, spółki europejskie, zgrupowania interesów gospodarczych czy też trusty, których powiernicy lub osoby zajmujące stanowiska równoważne mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce lub nawiązują stosunki gospodarcze lub nabywają nieruchomość na terytorium Polski, w imieniu lub na rzecz trustu. Z obowiązku zgłoszenia danych beneficjenta rzeczywistego do CRBR zostały zwolnione spółki zagraniczne, które prowadzą w Polsce działalność w formie oddziału.
Jak dokonać wpisu w rejestrze beneficjentów?
Zgłoszenia danych beneficjentów rzeczywistych do CRBR dokonuje się online, poprzez specjalnie stworzoną do tego stronę crbr.podatki.gov.pl. Dokonując wpisu do rejestru trzeba podać takie informacje, jak dane podmiotu, którego zgłoszenie dotyczy. Wskazać należy m.in. firmę pod którą podmiot działa, adres siedziby, numer KRS, numer NIP oraz wybrać odpowiednią formę prawną spółki. Następnie konieczne jest wpisanie danych osoby fizycznej, która została zakwalifikowana jako beneficjent rzeczywisty (tj. imię, nazwisko, numer PESEL, obywatelstwo i informację o posiadanych przez beneficjenta udziałach).
Wniosek podpisywany jest za pomocą profilu zaufanego ePUAP lub za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Jeśli statut organizacji wymaga podpisu więcej niż jednej osoby, formularz wypełnia i podpisuje jedna z uprawnionych osób, a następnie tak podpisany dokument jest przekazany do podpisania kolejnej osobie.
CRBR – postępowanie kontrolne oraz kary za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia lub aktualizacji danych
Kontrola w zakresie wywiązania się z obowiązku ujawnienia danych beneficjenta rzeczywistego w CRBR, a także w zakresie poprawności takiego wpisu przeprowadzana jest przez Krajową Administrację Skarbową. Warto pamiętać, że postępowanie może być wszczęte nie tylko w razie braku zgłoszenia, zgłoszenia danych niezgodnych ze stanem rzeczywistym, dokonania zgłoszenia po terminie ale również w przypadku niedopełnienie obowiązku zgłoszenia zaktualizowanych danych do rejestru. Przepisy regulujące kwestię odpowiedzialności za niezgłoszenie danych, brak aktualizacji danych lub podanie informacji niezgodnych ze stanem faktycznym w CRBR wskazują, że kara którą w takich wypadkach może nałożyć KAS wynieść może nawet do 1.000.000 zł.
Przy wymierzaniu kary bierze się pod uwagę m.in. rodzaj naruszenia. Jeśli podmioty dokonały zgłoszenia danych beneficjenta rzeczywistego z opóźnieniem, to kara będzie niższa niż w przypadku, gdy spółka w ogóle nie dopełniła tego obowiązku. W razie stwierdzenia niezgodności treści zgłoszenia ze stanem rzeczywistym kara również powinna być niższa niż w przypadku braku zgłoszenia, przy czym ważne powinny być tutaj intencje zgłaszającego. Za jakiekolwiek nieprawidłowości w zgłoszeniu czy opóźnienie odpowiada osoba zgłaszająca. Osoba dokonująca zgłoszenia do CRBR ponosi nie tylko odpowiedzialność karną ale również odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną zgłoszeniem do CRBR nieprawdziwych danych, niezgłoszeniem danych w ogóle, jak i niedokonaniem aktualizacji danych zawartych w rejestrze.
Wskazać również należy, że beneficjent rzeczywisty ma obowiązek dostarczenia podmiotowi zobowiązanemu do dokonania zgłoszenia wszelkich informacji niezbędnych do wywiązania się z tego obowiązku. W razie naruszenia przedmiotowego obowiązku na beneficjenta może zostać nałożona kara pieniężna w wysokości do 50.000 zł.
Póki co nie zostały ujawnione żadne oficjalne informacje wskazujące ile postępowań zostało wszczętych, jak się zakończyły i jakie kary finansowe zostały nałożone na podmioty, które nie wywiązały się z obowiązku ujawnienia danych w CRBR, aktualizacji tych danych lub też podały dane niezgodne ze stanem rzeczywistym.
